Schuld en schaamte

In Verbindende Communicatie gaan we op een bijzondere manier om met schaamte en schuld. We zien ze allebei als oneigenlijke, secundaire gevoelens die ontstaan na veroordelend denken over het eigen gedrag (meer hierover in het blogbericht over primaire en secundaire gevoelens).

Hoe ontstaan schuld en schaamte?

Bij schuld gaat het eerder over een individuele veroordeling waarbij je jezelf verantwoordelijk acht voor iets dat anders liep dan gewenst. Je verwijt jezelf dat je een fout gemaakt hebt. Bij schaamte daarentegen speelt de omgeving een rol. Het besef dat mensen, die voor jou belangrijk zijn, weten dat je iets deed, is vaak de aanleiding voor het ontstaan van schaamte. Het kan ook zijn dat je beschaamd bent voor een bepaalde eigenschap (dik zijn, lid zijn van een groep, een andere huidskleur hebben…). Hierbij is het gevoel van schaamte vaak gelinkt aan de behoefte om 'erbij te horen', 'deel uit te maken van een groep', 'geaccepteerd te worden'…Dit zorgt ervoor dat je je soms aan bepaalde regels houdt, niet omwille van de achterliggende waarde van de regels, maar omdat je erbij wil horen.

Mild leren omgaan met gevoelens van schuld en schaamte

Vanuit Verbindende Communicatie willen we op een milde manier omgaan met schaamte en schuld. 5 stappen kunnen hierbij helpen:

• De eerste stap is het ontspannen bij en accepteren van de gevoelens (schaamte of schuld).
• De tweede stap is het verkennen van de achterliggende geboden en verboden.
• In de derde stap proberen we te ontdekken welke de achterliggende behoeften zijn.
• In de vierde stap is het vaak zinvol om te voelen wat het primaire gevoel is vanuit het besef dat deze behoefte (zie stap 3) niet vervuld is.
• In de vijfde stap kan je kiezen om zorg te dragen voor deze behoefte door iets concreet te gaan doen (willen in plaats van moeten).

'Willen' en 'bewust kiezen' in plaats van 'moeten' en 'niet mogen'

Bij de verkenning van schaamte- en schuldgevoelens en de achterliggende behoeften en waarden kan je tot de vaststelling komen dat je bepaalde regels niet (meer) wil volgen.

Het is er bij Verbindende Communicatie zeker niet om te doen om verantwoordelijkheid te ontlopen. We willen echter de evaluatie van het eigen handelen koppelen aan een evaluatie die gericht is op behoeften en waarden, eerder dan op het blindelings volgens van regels. Het 'moeten' en 'niet mogen' willen we inruilen voor 'bewust kiezen' en 'willen'. Een keuze die gemaakt wordt vanuit een persoonlijke overtuiging die gelinkt is aan de eigen behoeften, zal meer gedreven worden vanuit de eigen levensenergie.