Gezond omgaan met haat en ergernis

Wat doe je met haatgevoelens en ergernis naar anderen? Wat kun je doen als je kwaad bent op anderen? Hoe kun je omgaan met je gevoelens van nijd of jaloezie als iemand het beter heeft als jezelf en het volgens jou eigenlijk niet verdient?

Het ontstaan van haat en ergernis

De bovenstaande gevoelens ontstaan vanuit het oordelen over anderen. Via onze gedachten maken we anderen schuldig of verantwoordelijk voor wat wij voelen. Omdat het niet fair is of omdat anderen zich niet aan de regels houden, geven we hen de schuld voor het nadeel dat wij ervaren.

Ken je dit soort gevoelens? Ze geven op een ietwat gecamoufleerde manier aan dat je iets mist. Het zijn secundaire gevoelens die ontstaan door de oordelende gedachten over anderen. Anderen worden verantwoordelijk gemaakt voor iets dat je mist, voor een behoefte die tekort komt. En door het oordeel en de secundaire gevoelens van kwaadheid op de ander voel je niet meer de frustratie of de pijn en ben je niet meer gefocust op de achterliggende behoeften.

Is hier iets mis mee? Helemaal niet! Het neemt alleen veel energie weg, zonder dat er iets opgelost wordt.

Wat kan je ermee?

Vanuit VC zeggen we dat je hier een keuze hebt. Je kunt ervoor kiezen om je aandacht te richten op het oordeel en de ander de verantwoordelijkheid geven voor wat je mist. Je kunt je kwaad voelen op de ander en hem de schuld geven voor wat je tekort komt. Of je kunt ervoor kiezen om je aandacht te richten op wat je mist en hoe het voelt om dit te missen. Vervolgens kun je zorg dragen voor de behoefte die tekort komt door ze in eerste instantie te erkennen en eventueel initiatief te nemen om de behoefte in te lossen, mogelijk met de hulp van iemand anders.

Het oordelend denken leidt meestal tot een moeilijke relatie met de persoon aan wie je een verwijt maakt. Je creëert als het ware een vijandsbeeld van de ander. Alles wat de ander zegt of doet, krijgt een negatieve connotatie. Je hebt niet de zin en de moed om op een empathische manier naar de ander te luisteren. Je oordelende gedachten gaan vaak een eigen leven leiden. Dikwijls creëer je hierdoor een ‘self-fulfilling prophecy': door de manier waarop je over de ander denkt en met hem omgaat, gaat de ander zich vaak gedragen zoals je het al in gedachten had.

Wat is het alternatief?

Vanuit VC kun je je aandacht richten op wat je voelt en wat je nodig hebt. Het bewust ervaren van je gevoelens en het (h)erkennen van je (achterliggende) behoeften geeft energie, kracht en rust om zorg te dragen voor jezelf. Hierdoor verdwijnt het vijandsbeeld en wordt het contact met de ander veel soepeler.

Voorbeeld van een oefening

1. Je bent jaloers op je collega die sneller carrière maakt dan jij en met een grotere auto rijdt. Je voelt de jaloezie, de nijd, de haat…
2. Verken je gevoelens door er bewust aandacht aan te geven. Adem diep in en uit en voel in je lijf waar de gevoelens zich laten opmerken. Je voelt de jaloezie, de boosheid, de ergernis.
Ontspan in het hebben van deze gevoelens. Ze zijn er omdat je naar iets waardevols verlangt.
3. Verken de oordelen die achter de gevoelens liggen:
Hij verdient het niet om zo snel door te groeien, het is niet fair dat hij een grote auto heeft waarmee hij kan laten zien hoe belangrijk hij is.
4. Draai de oordelen om en probeer zicht te krijgen op jouw behoeften:
Wat verlang ik ernaar om ook zo gewaardeerd te worden! Ik heb een grote behoefte aan erkenning. Wat verlang ik ernaar om belangrijk te zijn en betekenis te kunnen hebben voor de mensen om me heen!
Spreek je behoeften uit alsof ze vervuld zijn:
Ik heb behoefte aan erkenning en waardering en ik doe graag zinvol werk.
5. Hoe voelt het om deze behoeften gewaar te worden? Adem, focus, voel bewust hoe het is… Wellicht voel je nu meer de primaire gevoelens van pijn, verdriet, onzekerheid, angst… Laat de gevoelens er zijn. Ze willen vooral gevoeld worden. Neem de tijd om te voelen. Druk de gevoelens uit op een eigen, creatieve manier…
6. Ervaar wat het effect is om gefocust te zijn op je eigen gevoelens en behoeften. Voel je nog steeds de jaloezie en de ergernis? Begin nog eens opnieuw bij 1 en ontspan in elke fase van de oefening.
7. Als je het proces nog eens herhaald hebt en vrede hebt gevonden in de situatie, kun je voor jezelf kijken welke initiatieven je kunt nemen om zorg te dragen voor jouw behoeften. Kun je jezelf voldoende (h)erkenning en waardering geven voor wat je doet? Wil je een overleg plannen met je leidinggevende om te zien welke mogelijkheden er zijn om door te groeien? Ben je toe aan een nieuwe uitdaging? Welke stappen kun je hiervoor ondernemen?